Resekcija vrha korena zuba je hirurški zahvat koji je potreban kada je konzervativno endodontsko lečenje nedovoljno ili neizvodljivo, sa ciljem sprečavanja vađenja zuba.
Apikotomija, odnosno resekcija vrha korena zuba, je hirurški zahvat kojim se vrh korena pristupa kroz kost i uklanja zajedno sa okolnim inflamatornim tkivom i uzročnicima upale.
Konzervativno endodontsko lečenje zuba je generalno uspešna procedura, međutim, u 10 do 15% slučajeva simptomi mogu da potraju ili se ponovo pojave. Ponekad se simptomi javljaju i posle godinu dana od endodontskog zahvata, a situacija se dodatno komplikuje ako se zubu postendodontski obezbedi intrakanalni kolčić, ekstenzija i fiksni protetski rad.
U situacijama kada je konzervativno endodontsko lečenje nedovoljno ili neizvodljivo, u cilju sprečavanja vađenja zuba, doktor dentalne medicine odlučuje se za apikotomiju zuba.
Kada i zašto je potrebno hirurško rešenje
Kanal korena najčešće ima najslabije zaptivanje na vrhu korena zuba, gde je povećan broj grana dodatnih kanala i račva. Zbog teškog pristupa mogu biti izvor bakterija i uzročnik upornih infekcija nakon konzervativnog endodontskog lečenja. Mikroorganizmi koji kolonizuju kanale korena igraju ključnu ulogu u razvoju periapikalnog procesa i uzrok su neuspeha u više od 80% slučajeva.
Pored uklanjanja potencijalnog izvora bakterija, resekcija stvara prostor za instrumentaciju i retrogradno punjenje. Vrh korena u poslednja tri milimetra sadrži oko 98% bifurkacije kanala, zbog čega se ova količina uzima kao smernica za resekciju korena.
Svim patološkim, inflamatornim promenama u predelu vrha korena zuba prvenstveno se pristupa konzervativno, a tek nakon eventualnog neuspeha terapije pribegava se hirurškoj resekciji vrha korena. Postojanost ili ponavljanje simptoma nakon endodontskog zahvata ili revizije zuba ukazuje na moguću potrebu za hirurškim pristupom rešavanju problema.
Postavljanje dijagnoze
Radiološki testovi su izuzetno važni u dijagnostici periapikalnih procesa. Najčešće su korišćeni periapikalni snimak, ortopantomogram i CBCT skeniranje.
Dvodimenzionalni pogled dovodi do superponiranja struktura koje mogu dovesti kliničare do lažno pozitivnih ili, češće, lažno negativnih dijagnoza periapikalne lezije. Zbog navedenog sve više se koristi CT, a to je verzija prilagođena za snimanje područja glave i vrata – CBCT. CBCT omogućava trodimenzionalni prikaz, pa je stoga dijagnostički tačniji od dvodimenzionalnih rendgenskih snimaka u prikazu patoloških formacija i okolnih anatomskih struktura.
Preoperativni nalazi velikih koštanih defekata, ekstenzivne resorpcije, horizontalnih preloma korena, kratkih korena i slično mogu dovesti do destabilizacije zuba i neuspeha terapije nakon apikotomije.
Kako se postupak odvija?
Apikotomija se izvodi u nekoliko faza.
Pacijent se anestezira lokalnim anestetikom, nakon čega se desni seče i uklanjaju. Rotirajućim instrumentom u kosti se pravi otvor da se dođe do vrha korena zuba.
Uklanja se vrh korena zuba, a kiretažom defekta uklanja se upaljeno i inficirano tkivo (granulom ili cista).
Koren se zatvara retrogradnim punjenjem, što je od velikog značaja jer sprečava prodiranje bakterija iz kanala u periapikalni prostor i obrnuto. Amalgam se u ove svrhe koristi godinama, a danas su ga zamenili brojni bioaktivni materijali koji ispunjavaju visoke zahteve retrogradnog punjenja.
Pulpa se vraća u kost i šije u predelu reza.
Pacijentu se moraju dati detaljna uputstva i obavestiti o neželjenim efektima.
Oporavak nakon procedure
Pacijent može da očekuje otok, bol, nelagodnost, otok i krvavi sputum nekoliko dana nakon operacije. Prva tri dana treba jesti kašastu hranu koja se lako ispire. Neophodno je izbegavati četkanje područja najmanje 24 sata nakon operacije.
Pacijent treba da se uzdrži od pušenja nakon operacije što je više moguće. Preporučuje se ispiranje hlorheksidinom dva puta dnevno kako bi se smanjio broj bakterija u operisanom području.
Prvih nekoliko dana, a posebno na dan operacije, preporučuje se upotreba hladnih obloga sa pritiskom za smanjenje otoka i upale. Nakon procedure, analgetici se uzimaju narednih nekoliko dana po potrebi.
U slučaju prekomernog otoka i jakih bolova, potrebno je obratiti se stomatologu. Šavovi se uklanjaju sedam dana nakon zahvata.
