APENDICITIS: SIMPTOMI KOJE TREBA ODMAH PRIJAVITI LEKARU

Slepo crevo je deo debelog creva gde teče tanko crevo. Mali nastavak u obliku crva koji se slepo završava i počinje od slepog creva naziva se crvotočina ili slepo crevo. Može se postaviti drugačije u odnosu na debelo crevo.

U periodu novorođenčadi, slepo crevo je dugačko 4,5 cm, dok kod odraslih dostiže dužinu od 9,5 cm. Crv se često kolokvijalno pogrešno naziva slepo crevo.

Kada kažemo da je neko imao apendicitis, mislimo na akutni apendicitis ili upalu slepog creva. Smatra se da je upala posledica opstrukcije otvora crvuljka. Uzrok može biti oticanje limfnog tkiva koje se tu inače nalazi, progutano strano telo, gliste, ali i tvrd komad stolice. Dolazi do pritiska na krvne sudove, smanjenog snabdevanja krvlju, razmnožavanja bakterija i upale. Tada se usled poremećaja pražnjenja pokreće i razvija zapaljenska reakcija koja se manifestuje karakterističnim bolovima i simptomima.

Oko 5% populacije razvija upalu crvuljka. Incidencija je najveća u drugoj deceniji života i čest je razlog za hirurške zahvate u pedijatriji, ali se može javiti u bilo kom uzrastu.

Apendicitis ili upala slepog creva i najčešći simptomi

Akutna upala crvuljka je najčešći uzrok akutnog abdominalnog bola koji zahteva operaciju. Tipično, postoji bol oko pupka, koji se nakon nekoliko sati pomera u donji desni abdomen. Pojačava se pri kretanju ili kašljanju, može biti praćeno groznicom, mučninom, gubitkom apetita.

Međutim, klasični znaci upale crvuljka nisu pravilo. Često se dešava da je bol atipično lokalizovan, pa je ceo stomak bolno osetljiv, ili bol uopšte nije prisutan. Funkcija creva je obično spora, ali može doći i do dijareje. Atipična prezentacija je češća kod male dece, starijih osoba i trudnica i, pored starosti, zavisi od položaja crvuljka.

Tretman

Kada postoje tipični simptomi i povišeni laboratorijski parametri upale, dijagnoza se postavlja klinički i crvuljak se hirurški uklanja. Kod pacijenata sa atipičnim simptomima, rade se dodatni testovi snimanja, ultrazvuk abdomena ili CT sa kontrastom.

Laparoskopija, koja može biti posebno korisna kod žena sa bolovima u donjem delu stomaka nejasne etiologije, takođe služi u dijagnostičke svrhe. Laboratorijski testovi obično otkrivaju leukocitozu (povećan broj leukocita u krvi), ali ovaj nalaz je izuzetno varijabilan tako da normalan broj belih krvnih zrnaca ne bi trebalo da bude argument za isključivanje apendicitisa. U ranoj operaciji, mortalitet je veoma nizak, a oporavak je brz i potpun, tako da kod svakog pacijenta sa akutnim bolom u stomaku treba posumnjati na upalu slepog creva.

Apendicitis takođe može biti fatalan

Neprepoznata upala crvuljka dalje napreduje i dovodi do odumiranja tkiva crvuljka. To dovodi do rupture i izlivanja sadržaja preko dela ili cele trbušne duplje i dovodi do peritonitisa, odnosno upale peritoneuma. Antibiotici se obično daju pre operacije, koja se nastavlja nakon operacije ako je došlo do rupture crvuljka. Bez operacije i antibiotika, akutna upala crvuljka je fatalna u više od 50% slučajeva. Kod komplikacija (ruptura i razvoj apscesa ili peritonitisa) prognoza je lošija, odnosno mogu uslediti ponovljene operacije i dug oporavak.

Važno je naglasiti da u određenom procentu slučajeva crvuljak može biti inocentan (morfološki uredan). Opravdano je u ovom slučaju ukloniti ga jer ne gubimo nijednu važnu funkciju za organizam, a ubuduće se u slučaju sličnih bolova isključuje mogućnost akutnog zapaljenja crvuljka kao uzroka.

Odlaganje operacije, neprepoznavanje bolesti i kasna dijagnoza povećavaju stopu komplikacija i mortaliteta nakon operacije.